Azerbaycan’daki Şah Deniz-2 sahasından çıkarılacak doğalgaz, 1850 kilometrelik bir hat boyunca Türkiye’nin 20 ilinden geçirip Avrupa’ya ulaştıracak. Türkiye, Azerbaycan ve Gürcistan Cumhurbaşkanları, Kars’ın Selim ilçesinde düzenlenen törenle Şah Deniz’den Avrupa’ya doğru yol alacak boruyu toprağa indirdi.
İlk gaz akışı 2018’de
TANAP’ta ilk gaz akışı 2018’de gerçekleşecek. Başlangıçta yıllık 16 milyar metreküp olarak planlanan taşıma kapasitesinin, kademeli olarak önce 24 milyar metreküpe ve ardından 31 milyar metreküpe çıkarılması hedefleniyor. TANAP, Türkiye sınırları içerisinde bugüne kadar gerçekleştirilen en büyük çap ve uzunluğa sahip doğal gaz boru hattı projesi olacak.
SOCAR Başkanı Rövnag Abdullayev, Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in talimatı ile SOCAR olarak 
Azerbaycan ve Türkiye arasındaki kardeşlik ilişkilerini ekonomik alanda güçlendirmek, stratejik yatırımlarla desteklemek gibi bir görev üstlendiklerini söyledi. Bir fikir olarak ortaya çıkan TANAP’ın 6 ay gibi rekor sürede devletler arası anlaşmaya dönüştüğünü belirten Abdullayev, projeyi bugüne getiren ve inanıp destek veren herkese teşekkür etti.
Törene katılan Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev TANAP’ın esas iştirakçisinin Azerbaycan ile Türkiye olduğunu belirterek, TANAP’ın kısa sürede oluşan ancak çok şerefli bir proje olduğunu söyledi. Aliyev, “Azerbaycan gazı büyük miktarda Avrupa’ya ve komşularımıza gidecektir. Bu yaptığımız, Avrasya’da yeni bir ortaklık yaratacak bir çalışmadır. Avrasya’da yeni bir ittifak oluşmuştur. Medeniyetleri ve tarihleri farklı bu ülkeler arasındaki işbirliğimiz iyi niyetimizdir. Yeni gaz havzası artık Azerbaycan gazı olan Şahdeniz gazıdır” diye konuştu.
Törende konuşan Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye’nin 2023 hedeflerine hazırlandığını hatırlattı. “Amacımız 500 milyar dolar ihracat, 2 trilyon dolar milli gelir ve tek haneli rakamlardaki işsizlik oranlarıyla dünyanın ilk 10 ekonomisinden biri olmak” diyen Erdoğan, bu çerçevede Türkiye’yi bölgenin enerji dağıtım merkezi haline getirmeyi planladıklarını kaydetti. TANAP’ın, bu hattın geçtiği 20 ile de hayırlı olmasını diliyoruz. Ülkemizi en Doğu’dan en Batı’ya kadar kat edecek 20 ilimizden 67 ilçemizden ve 600 köyümüzden geçecek 1850 km uzunluğundaki hattın hızla tamamlanarak hizmete girmesini temenni ediyoruz.”dedi.
‘Türkiye enerji köprüsü oluyor’
SOCAR Türkiye’nin en önemli enerji yatırımlarından biri olan TANAP, Gürcistan sınırında Ardahan ili Posof ilçesi Türkgözü köyünden başlayarak Ardahan, Kars, Erzurum, Erzincan, Bayburt, Gümüşhane, Giresun, Sivas, Yozgat, Kırşehir, Kırıkkale, Ankara, Eskişehir, Bilecik, Kütahya, Bursa, Balıkesir, Çanakkale, Tekirdağ ve Edirne olmak üzere 20 ilden geçecek ve Yunanistan sınırında Edirne’nin İpsala ilçesinde son bulacak. Buradan, Avrupa’ya ülkelerine doğalgaz aktaracak olan TAP Doğalgaz Boru Hattı’na bağlanacak. Proje kapsamında Türkiye sınırları içerisinde biri Eskişehir diğeri Trakya’da olmak üzere, ulusal doğalgaz şebekesine bağlantı için iki çıkış noktası olacak. TANAP Doğalgaz Boru Hattı sistemi; 19 kilometresi Marmara Denizi’nden olmak üzere toplam 1850 kilometrelik ana hattan oluşacak.
TANAP hakkında bilgiler:
TANAP, Hazar havzasındaki zengin doğal gaz kaynaklarının Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşınmasına olanak sağlayan ilk boru hattı projesidir. Bu proje, hem Türkiye ve Avrupa’nın enerji arz güvenliğine katkı sağlayacak, hem de projede yer alan ülkelere ciddi ekonomik kazanımlar getirecektir.
Avrupa’da doğal gaz üretiminin önümüzdeki yıllarda ciddi oranlarda düşmesi beklenmektedir. Dolayısıyla, Avrupa’nın doğal gaz ithalatının önemli ölçüde artacaktır. Enerji güvenliği açısından Avrupa’nın yeni doğal gaz kaynaklarına erişmesini temin etmek gerekmektedir. Hazar ve Orta Doğu’daki zengin gaz kaynaklarını Avrupa’ya taşıyacak Güney Gaz Koridoru, Avrupa’nın enerji güvenliği için hayati önem arz etmektedir. TANAP projesi, Güney Gaz Koridorunun gerçekleşmesini sağlayacaktır. Şu anda sadece Azerbaycan bu koridor üzerinden Avrupa’ya gaz satmayı taahhüt etmiştir. Ancak, TANAP projesi gerçekleştikten sonra Irak, İran ve Doğu Akdeniz’deki zengin gaz kaynaklarının Avrupa’ya taşınmasına olanak sağlayacaktır. Trans-Hazar boru hattı yapıldıktan sonra Türkmenistan, Kazakistan ve Özbekistan’ın da bu hat üzerinden Avrupa’ya gaz ihraç edebilecektir. 2030’lu yıllarda Güney Gaz Koridoru üzerinden Avrupa’ya 100 milyar metreküp civarında gaz ihraç edileceği beklenmektedir. Dolayısıyla, bu hat doğal gaz temininde, hem kaynak, hem de güzergah çeşitlendirmesini artırarak Avrupa’nın arz güvenliğine katkı sağlayacaktır.
TANAP projesi, Türkiye ve Avrupa’nın arz güvenliğine sağlayacağı katkı dışında, projede yer alan ülkelere ciddi ekonomik kazanımlar da sağlayacaktır. Boru hattının inşası sırasında Türkiye’de 15 bin kişiye doğrudan ve on binlerce kişiye dolaylı istihdam olanağı yaratılmış olacaktır. Ayrıca, boru hatlarının %80’i Türkiye’de üretilecektir. Türk inşaat firmaları da boru hattının inşasında aktif rol alacaktır.
Dolayısıyla, Türkiye bu hattın yapımından ciddi ekonomik kazanımlar elde edecektir. Yapılan ön analizlere göre, TANAP projesinin çarpan etkisiyle Türkiye’nin milli gelirini uzun vadede 37 milyar dolar civarında artıracağı ve yüzbinlerce insana kalıcı iş olanağı sağlayacağı tespit edilmiştir. Türkiye TANAP projesinde %30 hisseye sahip olduğu için, boru hattının işletmesinden de ciddi gelirler elde edecektir. Bilindiği üzere, Türkiye Azerbaycan’ın Şah Deniz gaz yatağında %19 paya sahiptir. TANAP projesi ile birlikte, Türkiye hem üretimde, hem de taşımada yer alan bir ülke olacaktır. Dolayısıyla, bu proje, Türkiye’nin uluslararası enerji piyasalarındaki etkinliğini ve gücünü artıracaktır.
TANAP projesinin bir diğer önemli katkısı da, hem Türkiye, hem de Avrupa doğal gaz piyasalarında rekabeti artırması olacaktır. Rekabetin artması, fiyatların düşmesine ve tüketicilerin refahının artmasına yol açmaktadır. TANAP üzerinden taşınacak doğal gaz hacminin Avrupa’nın toplam gaz tüketiminin %2-5 arasında olmasına karşın, boru hattının devreye girmesinden sonra Avrupa’nın gaz ithalat maliyetinin bin metreküp için 5-14 dolar civarında düşeceği tahmin edilmiştir. Bu düşüş, fiili doğal gaz tüketimine bağlı olarak, Avrupalı tüketicilere 54-167 milyar dolar katkı sağlayacaktır.
Türkiye’nin ithalat maliyetinin ise bin metreküp için 30-57 dolar civarında düşmesi beklenmektedir. Bu, Türkiye’nin toplam ithalat maliyetinin yaklaşık olarak %15 civarında düşeceği anlamına gelmektedir. Gaz ithalat maliyetinin düşmesi sonucunda Türkiye’nin 2045 yılına kadar reel olarak 40-95 milyar dolar ekonomik kazanım elde edebileceği hesaplanmıştır.
