SÜT-D Başkanı Prof. Dr. Filiz KaraosmanoğluYaşamda atık önleme farkındalığını artırma hedefli yüksek paydaş katılımlı girişim ve en büyük kampanya olan Avrupa Atık Azaltım Haftası bu yıl 18-26 Kasım 2023 tarihlerinde “Ambalajlar: Paketli Ürün Alma” teması ile gerçekleştiriliyor diyen İstanbul Teknik Üniversitesi Öğretim Üyesi ve Sürdürülebilir Üretim ve Tüketim Derneği (SÜT-D) Başkanı Prof. Dr. Filiz Karaosmanoğlu; ambalajlar, ürünleri depolarken, taşırken, tüketiciye arz ederken, tüketilirken içindekinin niteliğini korumak ve çoğu yerde hijyen için gereklidir. Ancak tüketicinin ve endüstrinin ambalajlama için yapması gerekenler var. Çünkü ambalaj, yaşam döngüsünde üretiminden faydalı kullanım ömrünü yitirene dek ve en önemlisi de atık oluştuğunda gezegenimizin üç temel acil sorunu olan çevre kirliliği, iklim değişikliği ve biyoçeşitlilik kaybına neden olarak kara ve su ekosistemlerini, yaşamımızı tahrip eder. Paketli ürün satın almayı nasıl azaltabileceğimizi öğrenerek gezegen dostu tüketici olalım. Ambalajlı ürün satın aldığımızda aslında içindekini ve dışını satın alarak kesemizde ve gezegenimizde iki misli olumsuz etki yaratıyoruz. Enerji, su ve ham madde tüketimine etkimizi azaltırken akçe cebimizde kalsın.Satın almada ambalajlara dikkat edelim çağrısı yaptı.

Gezegen ve cebimize iki misli olumsuz etki
SÜT-D Başkanı Prof. Dr. Filiz Karaosmanoğlu “Ambalajlar ürünlerin tüketiciye niteliğini yitirmeden ulaşması ve satın alınma albenisi, reklamı için mühimdir. Ahşap, cam, kağıt, karton, metal, plastik ambalajlarla ürüne koruma, çoğu yerde hijyen sağlanır. Bazı paketlemelerde ambalaj içine koruma malzemeleri de eklenir. Çoğu yerde kat kat paketlemeler yapılırken hele de şık paketlemelerde abartı da oluyor. Hepsi ham madde tüketimi. Hepsi enerji tüketimi. Hepsi su tüketimi. Hepsi maliyet. Hepsi işlevi bitince atık. Atık çıktığında doğru yönetilmezse; hepsi toprak ve deniz kirliliği, hepsi iklimi değiştirme, hepsi biyoçeşitliliği yok etme, hepsi gezegene olumsuz etkileri artırmak demek. Tüketici aslında iki ürün, diğer deyişle içindekini ve dışını satın alarak kesesine ve gezegene iki misli etki yaratmakta” bilgisini vererek son veriye göre Avrupa Birliği’nde 2020’de 79,3 milyon ton ambalaj atığı çıkarken, son on yılda tek kullanımlık ambalaj atığı yüzde 20’den fazla arttı. Bu değerin 2030’a dek yüzde 19 daha artması ve sebep olunacak sera gazı salımının 66 milyon ton olacağı öngörüsündeki rakamlar korkutucu vurgusu yaptı.

Tüketicinin ambalaj azaltması ve atığını yönetmesi
Prof. Dr. Filiz Karaosmanoğlu “Tüketici ambalaj azaltımına, satın almada hem ürünü hem de paketini bir arada değerlendirerek seçme alışveriş kültürü edinerek başlayabilir. Ambalajın ürünü koruması niteliğine abartılı albenisi için malzeme eklenen ürünler, kat kat paketlemeler tercih edilmemelidir. Çünkü çoklu malzemeli şık paketler aslında gezegene çoklu tahribat da yapıyor. Tüketici etiket okuyarak ambalajın içeriğini, ne kadarının geri dönüştürülmüş atıktan olduğunu mutlaka öğrenmeli. İşlevi yeterli ambalajlar ve paketlemeler tercihimiz olmalı. Yeniden doldurulabilir ambalajlı ürünler önceliklenmelidir. Tüketici kendi kabına ürün satın alma seçeneklerini de iyi bilmelidir. Böylece paketli ürün satın almada azaltma ve gezegen dostu tüketicilik, sürdürülebilir yaşam başarılabilir” açıklamasını yaparak atık ambalajlarımızı mutlaka ayrı toplayarak döngüsel ekonomide değer kazanmasını sağlamalıyız” dedi.

Avrupa Atık Azaltım HaftasıEkotasarımlı ambalaj ve atığı
Prof. Dr. Karaosmanoğlu “Ambalaj sanayisi ekonomide istihdam ve gelir yaratırken ambalajların yaşam döngüsü yönetiminde ekotasarım yapılması, diğer deyişle ambalaj geliştirme sürecinde çevresel etkiler ile kaynak verimliliğinin birlikte dikkate alınması şarttır. Ekotasarım “Performans ve maliyet gibi temel ürün kriterlerinden ödün vermeden, bir ürünün tüm yaşam döngüsü boyunca çevresel etkisini en aza indirmeyi amaçlayan ürün geliştirmede gerçekleştirilen tüm eylemler” olup ekotasarım ile kolay geri dönüştürülebilir ambalajlar üretilirken, ambalajlarda geri dönüştürülmüş bileşen miktarının da artırılması döngüsel ekonomide başarılabilir. Sanayicimizin hedefinde ekotasarımlı ambalajlar ve ambalajının atık yönetimi sürecinin sıkı takibi olmalıdır” hususlarına dikkat çekerek, markalar pazar payları yanı sıra döngüsel ekonomi dostu ekotasarımlı ambalajları ile yeşil yıkama yapmadan övünmelidir” dedi.

Sürdürülebilir Üretim ve Tüketim Derneği(SÜT-D): SÜT-D, sürdürülebilir üretim ve tüketim konusunda toplumda güçlü etki yaratmak için faaliyetler yaparak, en iyi enerji, su, atık yönetimi ile kaynak verimli, mevcut en iyi teknolojilerin kullanılması; çevre kirliliği,iklim değişikliğive biyoçeşitlilik kaybı ile mücadele edilmesi; insan ve doğa dostu sürdürülebilir yaşam kültürü ile sürdürebilir kalkınma farkındalığının artırılması için çalışarak bilgi ve kapasite oluşturmak hedefi ile 2013 yılında kamu, iş ve akademi temsilcilerince kuruldu. SÜT-D etkinliklerinde resmi erk, yerel yönetimler, üniversiteler, sivil toplum örgütleri ve medya ile yakın işbirliğinde olma, “Sürdürülebilirlik Yönetimi” sosyal ve teknik yönleriyle uğraş vermeyi öncelikli görmekte, bugün ve yarında insanoğlunun refah ve konforu için sivil toplum yeşil gücünü sunmaktadır.